رمزگشایی از مواضع برجامی اخیر ظریف

به گزارش راهبرد معاصر؛ سخنان هفته گذشته محمدجواد ظریف در کلاب‌هاوس و اعتراف به بی‌اطلاعی از به‌ کار رفتن واژه تعلیق در متن برجام با واکنش‌های گسترده‌ای در فضای رسانه‌ای کشور روبرو شد. مسعود براتی در یک تحلیل متفاوت عنوان می‌کند که این اعتراف ناشی از اشتباه کلامی نیست و ظریف با هدف حفظ شاکله برجام و تقویت برند سیاسی خودش این خودزنی را انجام داده است.

مسعود براتی،‌ کارشناس روابط بین‌الملل و استاد دانشگاه در رابطه با اظهارات ظریف در مورد بی‌اطلاعی از محتوای برجام گفت: تحلیل من این است جریاناتی در کشور تمایل دارند بحث برجام را در محور توجهات نگه دارند. مسأله برجام فارغ از اینکه یک برند سیاسی برای دولت قبل بود، مسأله‌ای مهم در رابطه بین ایران و آمریکا  است و اکنون در نقطه حساسی قرار دارد. از سوی دیگر دولت جدید درحال تعیین شیوه تعامل با برجام و روش مذاکره با طرف غربی است. در چنین فضایی، جریان سیاسی نزدیک به روحانی تمایل دارد که بحث برجام را در فضای عمومی کشور حتی به قیمت مخدوش شدن چهره صاحبان برند برجام زنده نگه دارد.

براتی ادامه داد: به یقین، صحبت‌های اخیر آقای ظریف برای وی هزینه زا است و به تضعیف برند وی منتهی خواهد شد؛ وقتی ظریف اعتراف کرد که کلمه تعلیق را ندیده است، موجبات تضعیف شخصیت سیاسی وی را فراهم کرد.

وی  در خصوص اثر عمومی این اظهارنظر ظریف گفت: اثر عمومی این اظهارات این بود که بحث برجام مجدد در فضای کشور زنده شد. لذا می‌‌توان این مساله با کلیات گفتمان مذاکره در کلان خود مرتبط است.

این کارشناس در پاسخ به اینکه آیا اظهارنظر ظریف در مسیر تسریع مذاکرات بود؟ گفت: اگر بخواهیم بر اساس شواهد رفتاری تحلیل کنیم باید بگوییم از آنجا که برجام یک برند برای تیم مذاکره کننده قبلی بود وقتی دولت جدید وارد فرآیند مذاکره برای برگشت به برجام و یا ادامه مذاکرات وین شود نوعی بُرد برای آنها محسوب می‌شود و می‌توانند ادعا کنند دولت جدید همان مسیری که ما در مذاکرات داشتیم را ادامه می‌دهد و از این موضوع در جهت تقویت برند سیاسی خودشان استفاده خواهند کرد.

وی ادامه داد: نکته دوم این است که توجه بیش از اندازه جامعه ایران به بحث مذاکره، می‌تواند به نفع آمریکا باشد و در راستای تسریع مذاکراتی که آمریکا مدنظرش است تأثیرگذار باشد. به نظر می‌رسد هر بحثی که موضوع برجام را در جامعه داغ کند و از حاشیه به متن برگرداند به این امر کمک می‌کند.

این کارشناس سیاسی در رابطه با ارزیابی آینده مسیر مذاکرات بیان داشت: بر اساس صحبت‌های امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان که در مصاحبه اخیر خود اعلام کرد، ایران در حال بررسی سابقه مذاکرات است و روند مذاکرات وین چندان مطلوب و مورد نظر سیاست‌های کلان جمهوری اسلامی ایران نیست. برخی از این موارد رسانه‌ای هم شده است؛ بویژه خطوط قرمز رهبری در خصوص عدم قبول بسط مذاکرات به مسائل غیر هسته‌ای که از طرف آمریکایی‌ها مطرح شده است.  

وی گفت: تحلیل من این است که بررسی سابقه مذاکرات وین، وضعیت ایران را در حالت ناراضی‌تر قرار خواهد داد. نگاه دولت سیزدهم به برجام با روندی که دولت روحانی دنبال می‌کرد، متفاوت است و ایران بدون تضمین تداوم انتفاع اقتصادی و سیاسی از احیای برجام، مشتاق امضای هر توافقی نیست.